Het jeukt | 9 nuttige tips tegen jeuk!

Jeukende hoofdhuid, jeukende benen en voeten, jeukende rug - er is bijna geen plek op het lichaam waar de meesten van ons nog geen jeuk hebben gehad en zich (on)bewust hebben gekrabd. In dit blogartikel nemen we het fenomeen jeuk onder de loep en verraden we negen tips om jeukende huid te kalmeren.

Maar wat is jeuk eigenlijk?

Naast pijn is jeuk of pruritus de meest voorkomende subjectieve gewaarwording. Pruritus wordt omschreven als een jeukend gevoel veroorzaakt door een irriterende prikkel. Dit lokt dan een defensieve reactie uit zoals krabben, drukken of knijpen. De huidbarrière is hierdoor meestal beschadigd en kan zijn beschermende functie niet meer behouden. Er kunnen ontstekingen ontstaan, die op hun beurt pruritus verergeren - een vicieuze cirkel begint.

Trouwens: jeuk die langer dan zes weken aanhoudt heet chronische pruritus. Dit leidt meestal tot een verminderde levenskwaliteit met een eventueel slaaptekort of psychische stoornissen tot gevolg.

Een dermatoloog kan idealiter uitsluitsel geven over de oorzaken van chronische pruritus.

Hoe ontstaat jeuk?

Waar pruritus precies vandaan komt, werd nog niet volledig onderzocht. Men vermoedt dat

pruritus een subjectieve zintuiglijke waarneming is en niet, zoals wordt velen denken, een afgezwakte vorm van pijn.
jeuk kan worden veroorzaakt door de prikkeling van vrije zenuwuiteinden. Deze reageren op mechanische, chemische en thermische prikkels.

Deskundigen vermoeden dat microscheurtjes in de huid ervoor zorgen dat de vrije zenuwuiteinden worden blootgesteld aan de lucht, wat vervolgens de gevoeligheid en het geleidingsvermogen beïnvloedt.

Wat zijn de oorzaken van een jeukende huid?

Pruritus kan dus optreden als gevolg van een droge, geïrriteerde huid of een barrièrestoornis als gevolg van diverse inflammatoire huidziekten, zoals eczeem of psoriasis.

Maar ook inwendige ziektes zoals diabetes, lever- en nierfunctiestoornis en schildklieraandoeningen kunnen ervoor zorgen dat je meer moet krabben.

Het kan ook zijn dat medicijnen verantwoordelijk zijn voor jeukende huid.

Daarnaast kan jeuk ook het gevolg zijn van insectenbeten of parasitaire insecten die zich op de huid nestelen zoals schurftmijten, luizen, vlooien, …

Last but not least speelt psychologische stress, zoals spanning of depressie, een grote rol in verband met jeuk.

Op welke plekken van het lichaam kan het jeuken?

Pruritus kan theoretisch overal voorkomen - dit hangt individueel af van leeftijd, huidverzorging, bestaande ziekten, enz.

Bij neurodermatitispatiënten jeukt het meestal op voorkeursplaatsen zoals armen, benen, nek, hals en gezicht.

Bij psoriasis zit het eczeem of de jeuk vaak op de ellebogen, de knieën, de handpalmen, de voetzolen en het hoofd.

Psoriasis brengt vaak psychologische stress met zich mee, waardoor de jeuk verergert, in dit geval vaak aan de hoofdhuid.

6 preventieve tips om de vicieuze cirkel van jeuk te doorbreken!

Draag kleding van natuurlijke materialen, zelfs het beddengoed moet van katoen zijn. Synthetisch beddengoed en synthetische kledingstukken zijn vaak boosdoeners, omdat ze de huid kunnen irriteren en de natuurlijke luchtcirculatie kunnen belemmeren.
Zorg ervoor dat de slaapkamer een aangenaam koele temperatuur heeft, want jeuk gestimuleerd wordt door zweet.
Neem korte, lauwe douches in plaats van lange, hete volle badkuipen zijn beter voor de huid.
Zeepvrije douchelotion met hervettende en verzachtende werkzame stoffen, zoals DERMASENCE Adtop Wash and shower Lotion, verzorgen de huid al tijdens het reinigen/douchen. Het gebruik van gewone zeep tijdens het douchen of baden kan de beschermende huidbarrière aantasten en leiden tot droogheid en irritaties. De DERMASENCE Polaneth Shampoo is zeer aan te raden als je een jeukende hoofdhuid hebt.
Een huidverzorgingsroutine voorkomt pruritus. Voor de basisverzorging adviseren wij het gebruik van lipideherstellende en barrièreversterkende crèmes, zoals DERMASENCE Vitop forte Care cream, die de zuurmantel ondersteunen en uitdroging voorkomen.
Probeer jezelf niet te concentreren op de jeukende huid en doe enkele ontspanningsoefeningen, zoals yoga, voor meer innerlijke rust en welzijn.

3 SOS-tips om acute jeuk te verhelpen

Koel acuut jeukende huid om deze te kalmeren. Veel mensen ervaren verkoeling bij jeuk als een echte verlichting. Belangrijk: wikkel koude kompressen uit de vriezer in een doek om bevriezing van de huid te voorkomen.
Zachte aanraking in plaats van hardnekkig krabben: Ook al klinkt het misschien ongeloofwaardig, zachtjes over de jeukende plek wrijven kan de drang om te krabben vaak verlichten. Voorwaarde is wel dat de handen schoon zijn, om geen bacteriën of andere irriterende stoffen in de huid te brengen.
Productaanbeveling: De DERMASENCE Polaneth Lotion- met polidocanol en menthol - geeft een onmiddellijk verkoelend effect en kan de irritatie gedurende enkele uren verminderen.

Goed om te weten: ook zonlicht kan jeuk uitlokken

Omdat de uv-stralen van de zon je huid belasten, kun je naast roodheid ook last krijgen van jeuk. Sommige mensen met een gevoelige huid ontwikkelen zelfs een soort "zonneallergie". Heb je snel last van jeuk? Bescherm je huid dan extra goed tegen de uv-straling – met een zonnebrandcrème, beschermende kleding en door de schaduw op te zoeken.

Bronnen

Fölster-Holst, R. (2019). Juckreiz. In Repetitorium Kinder-und Jugendmedizin (pp. 597-598). Springer, Berlin, Heidelberg.
Häckel, A. (2019). So lindern Sie quälenden Juckreiz. MMW-Fortschritte der Medizin, 161(1), 72-72.
Schwedt, G. (2019). Medikamente gegen Insektenstiche, Sonnenbrand und Juckreiz. In Einführung in die pharmazeutische Chemie (pp. 49-55). Springer Spektrum, Berlin, Heidelberg.
Sonja Ständer (2005): Chronischer Pruritus ¬ Diagnostische und therapeutische Crux. In: Pharmazeutische Zeitung. Online verfügbar unter www.pharmazeutische-zeitung.de/titel-15-2005/
Prof. Dr. med. Peter Altmeyer, Dr. med. S. Leah Schröder-Bergmann (2024): Pruritus (Übersicht). In: Altmeyers Enzyklopädie. Online verfügbar unter www.altmeyers.org/de/dermatologie/pruritus-ubersicht-23452